Home
Prezentacje
Wspomnienie
Źródła
 
Home
Lista strat I wojny światowej 1914-1918 (NOWE UZUPEŁNIENIA)
Oceny: / 23
KiepskiBardzo dobry 
Redaktor: Łukasz Kamiński   
11.11.2015.

 

I Wojna Światowa, nazywana w okresie międzywojennym „Wielką Wojną” trwała od 28 lipca 1914 r. do 11 listopada 1918 r. Był to największy konflikt zbrojny na kontynencie europejskim od czasu wojen napoleońskich, czyli od stu lat.
Wiemy doskonale, że I Wojna Światowa oznaczała walkę pomiędzy trzema państwami, które pod koniec XVIII w. podzieliły pomiędzy siebie terytorium i ludność Rzeczpospolitej, pozbawiając ją samodzielnego bytu państwowego.
Żołnierze Polacy, którzy walczyli w szeregach armii zaborczych często stawali wobec konieczności walki z własnymi rodakami. Dla Polaków była to więc wojna bratobójcza, co również jest nam znane. Znacznie mniej osób zdaje sobie natomiast sprawę z faktu, ilu Polaków walczyło na frontach I Wojny Światowej, a wśród nich wielu Wielkopolan, Górnoślązaków, Pomorzan i Mazurów w armii pruskiej (kontyngencie pruskim), wchodzącej w skład cesarskiej armii niemieckiej (ogólnoniemieckiej).

Większość żołnierzy powołanych do wojska niemieckiego po wybuchu I wojny światowej miała za sobą odbyte przeszklenie wojskowe. Jako poddani cesarza niemieckiego przeszli oni przed wojną dwuletnią służbę wojskową w pruskim wojsku.

My, potomkowie walczących na frontach Wielkiej Wojny mamy dziś wgląd do polskich i niemieckich archiwów, i to na kilka sposobów. Możemy dokonać osobistej kwerendy, możemy zamówić odpłatnie kopie dokumentów, wreszcie możemy dokonać wglądu do interesującego nas dokumentu za pomocą internetu. Dzięki temu, jeśli tylko zachowały się dokumenty dotyczące konkretnej osoby, można całkiem precyzyjnie ustalić szlak bojowy danego żołnierza.

Największą skarbnicą wiedzy są tzw. „listy strat” (Deutsche Verlustlisten). Władze pruskie niezwykle skrupulatnie jak na owe czasy odnotowywały i gromadziły wszelkie informacje dotyczące swoich poborowych i żołnierzy. Listy strat zawierały informacje o żołnierzach poległych, rannych, zaginionych lub wziętych do niewoli. Podawano w nich imię i nazwisko żołnierza, jego stopień wojskowy, regiment w jakim służył, czasami batalion i szwadron oraz jego wojenne losy. W znakomitej większości przypadków umieszczano w nich miejscowość w jakiej się poległy żołnierz urodził wraz z określeniem powiatu. Listy strat były systematycznie drukowane i przedstawiane społeczeństwu w postaci specjalnych komunikatów (obwieszczeń). Władze pruskie wywieszały je w miejscach publicznych, takich jak witryny sklepów, zakładów usługowych czy redakcji gazet.

 

Najczęściej podawane informacje:

- Dienstgrad – stopień, ranga;

- Name – nazwisko;

- Vorname – imię;

- Ort (in aller Regel der Geburtsort - in seltenen Fällen der Wohnort) – miejsce urodzenia, rzadziej zamieszkania;

- Geburtstag (zunächst in der Form Tag.Monat.Jahr, im weiteren Verlauf nur noch Tag. Monat) – urodzony (początkowo dzień,miesiąc i rok, w późniejszych listach dzień i miesiąc);

- Art des "Verlustes" – rodzaj straty;

- bisweilen weitere Angaben über den Ort einer Gefangenschaft oder den Vermisstenort - czasem więcej informacji o miejscu zatrzymania lub zaginienia;

- in seltenen Fällen das Sterbedatum – w rzadkich przypadkach data śmierci.

 

Przykład:

 

Chalupka Franz, Musketier, Laski, Kreis Kempen, IR 147 (Infanterie Regiment), II. Bataillon, Kompanie 5, vermißt. 1914-09-18, Ausgabe 31, Seite Numer 233, Preußen 28

 

Chałupka Franciszek, strzelec / szeregowy,  Laski powiat Kępno,147. regiment (pułk) piechoty, II batalion, 5 kompania, zaginiony. 18 września 1914 r., wydanie (Listy Strat) nr 31, numer strony 233, (lista pruska nr 28).

W dalszej części zapisywać będziemy to następujący sposób:

LS 31, s. 233 (LP 28)

 

  

Czym różni się lista strat LS od listy strat pruskiej LP?

Armia Cesarstwa Niemieckiego pod rozkazami cesarza składała się z czterech kontyngentów: pruskiego, obejmującego także mniejsze kraje Rzeszy, bawarskiego, saskiego i wirtemberskiego. Mimo przejścia pod dowództwo pruskie (cesarz niemiecki był jednocześnie królem pruskim), królowie wymienionych krajów niemieckich (Bawarii, Saksonii i Wirtembergii) zachowali pewną kontrolę nad wojskiem. Żołnierze z Wielkopolski, Śląska i Pomorza, wchodzących w skład Królestwa Pruskiego, należeli oczywiście do kontyngentu pruskiego. Do publicznej wiadomości obok Listy Strat ogólnoniemieckiej (LS) podawano również osobną listę strat pruską (LP).

Ogólna lista strat cesarskiej armii niemieckiej wynosiła 31202 strony. W tym wydano poszczególnych edycji:

- Lista Bawarska: 1–430;

- Lista Morska: 1-173;

- Lista Pruska: 1-1550;

- Lista  Saksońska: 1-623;

- Lista Schutztruppen: 1-36 (niemieckie oddziały kolonialne stacjonujące wyłącznie w koloniach afrykańskich między 1891 a 1918 r.);

- Lista Wirtemberska: 1-784.

* * * 

Adamski Ignacy (Ignatz Adamsko) kapral, Laski p. Kępno, 147. pułk piechoty, 4. kompania, 15 maja 1915 – lekko ranny.

LS 488, s. 6370

 

Balcerzak Adam, 46 pułk piechoty, 4 kompania, Laski p. Kępno, 11 stycznia 1916 – lekko ranny.

LS 853, s. 10972

 

Balcerzak Antoni, ur. 15 stycznia, Laski p. Kępno, 7 czerwca 1918 – lekko ranny.

LS 1938, s. 24115 (LP 1157)

 

Balcerzak Jan, gefrejter – starszy szeregowy, ur. 4 marca, Laski p. Kępno, 17 czerwca 1918 – lekko ranny.

LS 1954, s. 24327 (LP 1165)

 

Balcerzak Piotr, gefrejter – starszy szeregowy, ur. 3 października, Laski p. Kępno, 7 listopada 1918 – zaginiony.

LS 2199, s. 27549 (LP 1288)

 

Balcerzak Piotr, Laski p. Kępno, 8 kwietnia 1916 – ranny.

LS 932, s. 11958

 

Banaś Stanisław, 227. (rawicki) rezerwowy pułk piechoty, 6. kompania, Laski p. Kępno, 29 grudnia 1914 - poległ. Przed nazwiskiem skrót „Wehrm” oznaczający Wehrmann – milicjant. (żandarmeria?)

LS 291, s. 3868 (LP 112)

 

Barwaniec Karol, 61 rezerwowy pułk piechoty, 3. kompania, Laski p. Kępno, 15 sierpnia 1916 – lekko ranny.

LS 1099, s. 14055 (LP 607)

 

Bzik Stanisław, ur. 5 maja, Laski p. Kępno, 19 listopada 1918 – zaginiony.

LS 2215, s. 27784 (LP 1296)

 

Chałupka Franciszek, strzelec / szeregowy,  Laski powiat Kępno, 147. regiment (pułk) piechoty, II batalion, 5 kompania, 18 września 1914 – zaginiony.

LS 31, s. 233 (LP 28) 

 

Chmolker Stanisław, 107. kompania pionierów, Laski p. Kępno, 14 października 1915 – lekko ranny.

LS 733, s. 9344 (LP 353)

 

Chwołka Albert, starszy szeregowy, ur. 16 maja, Laski p. Kępno, 21 grudnia 1917 – zaginiony.

LS 1754, s. 22158 (LP 1020)

 

Chwołka Józef, ur. 17 października, Laski p. Kępno, 19 września 1918 – zaginiony.

LS 2111, s. 26376 (LP 1246)