Home
Prezentacje
Wspomnienie
Źródła
 
Home
Per Aspera ad Astra - na dolnośląskich tropach rodu von Loesch
Oceny: / 69
KiepskiBardzo dobry 
Redaktor: Łukasz Kamiński   
17.03.2011.

 

„Per Aspera ad Astra” – na dolnośląskich tropach rodu von Loesch

       

         Przyznać muszę, że nazwisko von Loesch przez długi czas było mi raczej obce, mój krąg zainteresowań skupiał się wokół innych rodów i miejscowości naszego powiatu. Wszystko się zmieniło, gdy wstąpiłem do Towarzystwa Lukus w Laskach, skupiającego pasjonatów naszej regionalnej historii. W czasie wielu rozmów i dyskusji niejednokrotnie wspominano dawnych właścicieli tutejszego majątku i budowniczych wspaniałego zamku, który współcześnie jest wizytówką i historycznym symbolem Lasek. Stopniowo dorastała myśl, żeby zebrać choć trochę materiałów i źródeł, by rzucić nieco światła na dzieje tej rodziny. 

Pochodzenie von Loeschów było dość zagadkowe, w polskich źródłach wzmianki o tej rodzinie są bardzo enigmatyczne. Domniemane były dwie wersje co do początków tego rodu. Według jednej miał to być stary niemiecki ród szlachecki, według innej von Loeschowie wywodzą się z mieszczaństwa, a dopiero drogą awansu majątkowego weszli w skład stanu szlacheckiego. W poszukiwaniach genezy rodu przydatne były źródła niemieckie i niedawno wydany herbarz śląskiej szlachty. Na Dolnym Śląsku na szersze wody członkowie omawianego rodu wypłynęli w początkach XIX wieku.  

Z pisownią nazwiska von Loesch i z poszukiwaniami początków tego rodu wiąże się pewien problem Otóż język niemiecki ma pewną charakterystyczną właściwość, która istnieje we wszystkich językach germańskich. Chodzi o umlaut czyli przegłos – zmianę brzmienia samogłoski. Zgodnie z transkrypcją z alfabetu niemieckiego na inne łacińskie, umlauty są zastępowane przez dodanie litery "e" po literze ze znakiem diakrytycznym oznaczającym umlaut, czyli ö = oe, ä = ae, ü = ue. Przeglądając niemieckie herbarze, rzadko spotykamy nazwisko Loesch, natomiast stosunkowo często znaleźć można w wappenbuchach nazwisko Lösch. Wnioski mogą być różne. Siłą rzeczy na myśl przychodzi że von Loesch wyszedł od von Lösch, ale na razie nie sposób tego udowodnić, potrzeba dalszej kwerendy źródeł. Możliwe też że te dwa nazwiska nie mają ze sobą nic wspólnego i gdzie indziej należy szukać korzeni ostatnich właścicieli majątku w Laskach.

Na zakończenie wstępu mała refleksja nad zawiłością historii… Rodzina von Loesch pieczętowała się herbem, w którego klejnocie był łabędź. Los poprowadził jedną z gałęzi rodu w ten sposób, że trafiła ona do Lasek koło Kępna, które w swym herbie, ale na tarczy, również posiada królewskiego ptaka, jakim jest łabędź.

 

Z niemieckiego herbarza:

 

 

*
*

Krane Alfred, Hildebrandt Adolf Matthias, Wappen- und Handbuch des in Schlesien (einschliesslich der Oberlausitz) landgesessenen Adels, Görlitz 1901 – 1904, s. 69-70 (o rodzie von Loesch), tablica nr 65 (herb).  

von Loesch (Tasel 65) - I. Preussischer Adelsstand d. d. Wildbad Gastein 27. Juli 1863 für Konrad Heinrich von Loesch, Kreisdeputirter, Gerichtsassessor a. D., Leiutnant im 5. schweren Landwehr Reiter Regiment und Rittergutsbesitzer auf Ober Stephansdorf, Kreis Neumarkt.  

von Loesch (tablica 65) – I. pruska szlachta od 27 lipca 1863 r. Konrad Henryk von Loesch, poseł powiatowy, asesor sądowy w stanie spoczynku, podporucznik w 5. ciężkim pułku kawalerii Landwery[1], ziemianin ze Szczepanowa, powiat Środa (Śląska).

 

W: von V. über S. durch 4 Stufen schrägrechts getheilt. Aus dem gekrönten Helme mit s. w. Decte ein wachsender, flugbereiter, g. gekrönten Schwan, über höht von einem g. Stern.

(Wappen) herb: z góry na dół 4 stopnie podzielone po przekątnej w prawo. Z ukoronowanego hełmu wyrasta gotowy do lotu koronowany łabędź z gwiazdą w górze.[2]

 

I. Heinrich v. Loesch, Leutnant der Reserve des Husaren Regiments von Schill (1 Schlesien) No. 4.

Besitz:

Rittergut Ober-Stephansdorf, Kr. Neumarkt, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Breslau, 1142 ha.

Rittergut Seedorf, Kr. Neumarkt, Bgbz. (Regierunks-Bezirk) Breslau, 480 ha.

Rittergut Falkenhayn Kr. Neumarkt, Bgbz. (Regierunks-Bezirk) Breslau, 618 ha.

16. 5. 1841 erkaufte der Geheime Commerzienrath Johann Friedrich Loesch die vorstehenden Güter von Guido Graf v. Schweinitz (Berghof) und Bertha freifrau v. Czettritz und Neuhaus, geb. Grafin Schweinitz.

1. Henryk von Loesch, podporucznik rezerwy 4 Pułku Huzarów imienia von Schilla (1 Śląski)[3].

Posiadłość:

Dobra rycerskie Szczepanów Górny, powiat Środa, rejencja Wrocław, (powierzchnia) 1142 ha.

Dobra rycerskie Zakrzew, powiat Środa, rejencja Wrocław, (powierzchnia) 480 ha.

Dobra rycerskie Jastrzębce, powiat Środa, rejencja Wrocław, (powierzchnia) 480 ha.

16 maja 1841 r. wyżej wymienione dobra kupił Tajny Radca Jan Fryderyk Loesch od Guido hrabiego von Schweinitz (Berghof) i Berty baronowej von Czettritz und Neuhaus, z domu hrabiny Schweinitz.

 

2. Joachim v. Loesch, Leutnant der Reserve des Thüringischen Husaren Regiments No. 12.

Besitz: Rittergut Gabel, Kr. Guhrau, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Breslau – 735 ha.

1901 durch Besitzer erkauf

2. Joachim von Loesch, porucznik rezerwy 12 Pułku Huzarów Turyngskich[4].

Posiadłość: dobra rycerskie Jabłonna, powiat Góra (Śląska), rejencja Wrocław, (powierzchnia) 735 ha.

W 1901 r. właściciel sprzedał te dobra.

 

II. Preussicher Adelstand d. d. Berlin 13. März 1872 für Fredrich Julius Loesch, Premierlieutnant der Landwehr und Rittergutsbesitzer auf Lorzendorf, Kreis Namslau.

Pruska szlachta (nadana) w Berlinie 13 marca 1872 r. Fryderyk Juliusz Loesch, porucznik Landwery i ziemianin z Woskowic, powiat Namysłów.

 

Johann Leopold Loesch, Rittermeister a. D. (außer Dienst) und Rittergutsbesitzer (ziemianin) aus Laski, Kreis Schildberg, Premierlieutnant der Landwehr.

Jan Leopold Loesch, kapitan kawalerii w spoczynku i ziemianin z Lasek, powiat Ostrzeszów, porucznik Landwery.

 

Heinrich Balthasar Loesch, Landesältester[5] und Rittergutsbesitzer auf Kammerswaldau, Kreis Schönau.

Henryk Baltazar Loesch, starszy ziemski (starosta ziemski) i ziemianin z Komarna, powiat Świerzawa.

 

George Alexander Loesch, Lieutnant der Reserve und Appellationsgerichts Referendar aus Blumenau, Kreis Bolkenhain, Brüder des d. d. 27. Juli 1863 Nobilitirten.

Jerzy Aleksander Loesch, podporucznik rezerwy i sędzia apelacyjny z Kwietników, powiat Bolków, nobilitowany z bratem 27 lipca 1863 r.

 

W: das am 27. Juli 1863 verliehene

W(appen) herb przyznany 27 lipca 1863 r.

 

1. Arthur von Loesch, Landesältester, Referendar und Leutnant der Reserve des Dragoner Regiments König Friedrich III (2 Schles.) No. 8.

Besitz: Rittergut Lorzendorf, Kr. Namslau, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Breslau – 706 ha.

25. 6. 1829 durch Johann Heinrich Loesch erkauft.

1. Artur von Loesch, starszy ziemski (starosta ziemski), urzędnik i podporucznik rezerwy 8 Pułku Dragonów imienia Króla Fryderyka III (2 Śląski)[6].

Posiadłość: dobra rycerskie Woskowice Małe, powiat Namysłów, rejencja Wrocław, (powierzchnia) – 706 ha.

25 czerwca 1829 r. (majątek) kupił Jan Henryk Loesch.

 

2. Johann Leopold v. Loesch, Geheimer Regierungsrath, Kgl. Landrath a. d., Rittermeister a. d., Mitglied des Provinzial Ausschusses.

Besitz: Rittergut Langhelwigsdorf, Kr. Bolkenhain, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Liegnitz 636 ha.

9. 7. 1870 durch Besitzer erkauft.

2. Jan Leopold von Loesch, Tajny Radca Rządowy, Królewski Landrat w spoczynku, rotmistrz kawalerii w spoczynku, członek Zarządu Prowincji.

Posiadłość: dobra rycerskie Pogwizdów, powiat Bolków, rejencja Legnica, (powierzchnia) – 636 ha.

(Majątek) zakupiony przez właściciela 9 lipca 1870 r.

 

3. Konrad v. Loesch, Berichts Referendar a. D.

Besitz: Rittergut Ober Wolmsdorf, Kr. Bolkenhain, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Liegnitz 305 ha.

9. 7. 1870 durch Johann Leopold v. Loesch erkauft.

3. Konrad von Loesch, urzędnik sprawozdawczy w spoczynku.

Posiadłość: dobra rycerskie Wolbromek, powiat Bolków, rejencja Legnica, (powierzchnia) – 305 ha.

9 lipca 1870 r. (majątek) kupił Jan Leopold von Loesch.

 

4. Friedrich v. Loesch, Kgl. Landrath, Leutnant der Reserve des 2. Garde Dragoner Regiments Kaiserin Alexandra von Rußland.

Besitz: Rittergut Blumenau, Kr. Bolkenhain, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Liegnitaz 441 ha.

10. 3. 1873 durch den Kammergerichts Referendar Georg Alexander v. Loesch erkauft.

4. Fryderyk von Loesch, Królewski Landrat, podporucznik rezerwy 2 Pułku Dragonów Gwardii imienia Cesarzowej Rosji Aleksandry[7].

Posiadłość: dobra rycerskie Kwietniki, powiat Bolków, rejencja Legnica, (powierzchnia) – 441 ha.

10 marca 1873 r. (majątek) kupiony przez urzędnika Sądu Apelacyjnego, Jerzego Aleksandra von Loescha.

 

5. Heinrich v. Loesch, Landesältester, Kreisdeputirter, Rittermeister a. D. und Mitglied der deutschen Adelsgenossenschaft.

Besitz: Rittergut Kammerswaldau, Kr. Schönau, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Liegnitz 603 ha.

5. Henryk von Loesch, starszy ziemski (starosta ziemski), poseł powiatowy, rotmistrz kawalerii w spoczynku, członek Korporacji Niemieckiej Szlachty.

Posiadłość: dobra rycerskie Komarno, powiat Świerzawa, rejencja Legnica, (powierzchnia) – 603 ha.

22. 9. 1837 durch den Geheimen Commerzienrath Johann Friedrich Loesch von Antonia Caroline verw. (verwitwet) freifrau v. Stosch, geb. v. Mostowska, erkauft.

(Majątek) kupiony 22 września 1837 r. Przez Tajnego Radcę Handlowego Jana Fryderyka Loescha od wdowy Antoniny Karoliny baronowej von Stosch z domu Mostowskiej.

Rittergut Kroppen nebst Heinersdorf. Kr. Hoyerswerda, Bgbz. (Regierungs-Bezirk) Liegnitz 980 ha.

4. 9. 1883 Besitzer erkauft.

Dobra rycerskie Kroppen wraz z Heinersdorf, powiat Hoyerswerda, rejencja Legnica, (powierzchnia) – 980.

4 września 1883 r. właściciel sprzedał (majątek).



[1] Landwehra (Landwehr, od Land - ziemia, kraj i Wehr - obrona = obrona krajowa) – kategoria obowiązku wojskowego drugiej kolejności i jednostki wojskowe tzw. drugiej kolejności, formowane w Prusach, Niemczech, Austro – Węgrach i Szwajcarii w XIX i XX w. Formacja ta pojawiła się w Austrii w 1808 r., a w 1813 r. w Prusach, gdzie Landwera stanowiła pospolite ruszenie, formowanego przez okręgi wojskowe w celu wykonywania zadań pomocniczych na froncie.

[2] Jest to wolne tłumaczenie opisu herbu i może nie być w pełni zgodne ze sztuką blazonowania. Blazonowanie (fr. blason – herb) – opis herbu wykonany zgodnie z zasadami heraldyki.

[3] 4 Pułk Huzarów im. Von Schilla (1 Śląski) - pułk huzarów Cesarstwa Niemieckiego, sformowany 15 listopada 1741 r., stacjonujący w Oławie (niem. Ohlau); przyporządkowany do VI Korpusu Armii Niemieckiej.

[4] 12 Pułku Huzarów Turyngskich, sformowany 30 lipca 1791 r., stacjonował w Torgau w Saksoni, przydzielony do IV Korpusu Armii.

[5] Landesältester - starszy ziemski (starosta ziemski) – godność w sejmiku stanowym. Urząd (nazwa urzędnika) nie posiada polskiego odpowiednika, funkcjonował od czasów feudalnych do 1918 r. w prowincji Pruskiej. Nie jest to stopień wojskowy.

[6] 8 Pułk Dragonów imienia Króla Fryderyka III (2 Śląski), utworzony 7 maja 1860 r., stacjonował w Kluczborku, Bierutowie i Namysłowie.

[7] 2 Pułku Dragonów Gwardii imienia Cesarzowej Rosji Aleksandry sformowany w 1860 r., stacjonujący w Berlinie.

  
*

Sękowski R., Herbarz szlachty śląskiej, t. IV, K – Ł, Katowice 2005, s. 336.

Według Romana Sękowskiego, który opierał się na kilku źródłach śląskich i niemieckich, w tym na herbarzu Kranego, Loesche byli mieszczanami z Magdeburga, znanymi już od XVII wieku. Wraz z końcem XVIII wieku różni przedstawiciele tej rodziny otrzymywali pojedyńczo i niezależnie od siebie szlachectwo pruskie. Poprzez cały XIX wiek kupowali majątki na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie.

Rodzina von Loesch miała kilka linii, trudno z całą pewnością ustalić zachodzącą pomiędzy nimi filiację.

Konrad Henryk Loesch otrzymał 27 lipca 1863 r. szlachectwo pruskie, był dziedzicem Górnego Szczepanowa (Ober Stephansdorf). Miał dwóch synów: Henryka, który odziedziczył Górny Szczepanów, posiadał ponadto Zakrzów i Jastrzębce, oraz Joachima, właściciela Jabłonnej.

Fryderyk Juliusz Loesch, właściciel Woskowic Małych (Lorzendorf) otrzymał 13 marca 1872 r. szlachectwo pruskie. Woskowice Małe miał kupić dziadek Fryderyka Juliusza, Jan Henryk; nastąpiło to 25 czerwca 1829 r. Przypuszczać można, że Fryderyk Juliusz miał pięciu synów: Artura, który dziedziczył Woskowice; Jana Leopolda, który posiadł Pogwizdów (Langhelwigsdorf); Konrada, właściciela Wolbromka (Wolmsdorf), Fryderyka, dziedzica Kwietnik (Blemenau) oraz Henryka, właściciela Komarna (Kammerswaldau).

Fryderyk Juliusz miał jeszcze braci, którzy nie zostali przyjęci w poczet pruskiej szlachty. Byli nimi: Jan Leopold, właściciel Lasek, Henryk Baltazar, posiadający Komarno oraz Jerzy Aleksander, właściciel Kwietnik.

W herbarzach jest wzmianka o kilku wnukach i ich dziadku, Janie Henryku, który zakupił Woskowice. Brakuje łącznika między tymi dwoma pokoleniami, mianowicie ojca. Uwzględniając wzmiankę, że w 1838 roku tajny radca handlowy Jan Fryderyk (von?) Loesch z Wrocławia wraz z żoną Luizą zakupili majątek w Komarnie, i że w tym samym roku przyszedł na świat ich syn, Henryk Baltazar, możemy się pokusić o stworzenie domniemanego drzewa genealogicznego rodziny.

Powstaje jednak zasadniczy problem. Według herbarzy niemieckich wdowa po Janie Fryderyku (von?) Loesch, czyli Luiza, otrzymała 1 stycznia 1858 r. całe dominium Laski. Natychmiast przekazała je swemu synowi, Janowi Leopoldowi, który przyszedł na świat 1 maja 1831 r. Z kolei Jerzy Badura (1845-1911), pastor parafii ewangelickiej Laski-Opatów zapisał w metryce powstania parafii, że „patronat nad nową gminą [ewangelicką] przekazano właścicielowi posiadłości Laski a równocześnie królewskiemu staroście i właścicielowi dóbr rycerskich panu Leopoldowi von Loesch z Pogwizdowa pod Bolkowem na Śląsku”. Na relacji Badury opiera się Florian Piasecki (Laski w Kotlinie Pomianki, Poznań 1998, s.72.). Gdzieś tutaj tkwi błąd. Gdyby pastor miał rację, to Jan Leopold nie byłby synem Luizy i Jana Fryderyka, lecz ich wnukiem. Właśnie ich wnuk Jan Leopold był Landratem na Śląsku, posiadał Pogwizdów, był synem Fryderyka Juliusza z Woskowic.

Nie jest też zupełnie pewne pokrewieństwo zachodzące pomiędzy wymienionymi przedstawicielami rodziny a Konradem Henrykiem i jego dwoma synami, Henrykiem i Joachimem. Opierając się na niezbyt pewnej przesłance, że w jednym pokoleniu nadawano podwójne imiona a w drugim raczej pojedyncze, przypuszczam że Konrad Henryk był synem Jana Fryderyka. Synowie Konrada Henryka, Henryk i Joachim mogli więc być bratankami Jana Leopolda, któremu przypadły Laski.

Ciekawy i warty podkreślenia jest fakt, że członkowie rodziny von Loesch sprzedawali swoje majątki ziemskie wyłącznie swym krewnym. Bezpotomnie umierający męscy przedstawiciele rodu przekazywali w dziedziczenie posiadane przez siebie dobra swoim bratankom.

*
  
*
  
Pałac w Woskowicach Małych, stan obecny

Woskowice Małe, powiat Namysłów (Lorzendorf, Kreis Namslau)

 

Jedna z najstarszych miejscowości ziemi namysłowskiej, położona 11 km na północny wschód od Namysłowa. W 1829 r. miejscowy majątek od rodziny Kalckreuth kupił Johann Heinrich von Loesch; jego potomkowie posiadali te dobra aż do II wojny światowej.

Około 1800 r. rodzina Kalckreuth wybudowała w miejscu dawnego dworu istniejący do dzisiaj pałac. Kolejni właściciele, von Loeschowie przebudowywali go w stylu neogotyckim w latach 1872-1874 i w 1912 r. Wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy pałac był wymurowany z cegły, otynkowany, podpiwniczony, nakryty wysokim dachem dwuspadowym z lukarnami. „Fasada (elewacja północna) siedmioosiowa, z asymetrycznie usytuowanym głównym wejściem z portykiem z 1912 r. i trzykondygnacjowym ryzalitem. Elewacje pałacu zdobią neogotyckie detale, ryzality, szczyty schodkowe, sterczyny, gzymsy nadokienne oraz taras. Wnętrza pałacu przekształcone, w układzie dwutraktowym. Część pomieszczeń przyziemia i piwnice sklepione kolebkowo i kolebkowo z lunetami, w pozostałych salach płaskie stropy. W części pomieszczeń zachowane zostały oryginalne sztukaterie, kominek i boazerie. Pałac otacza niewielki park krajobrazowy o powierzchni około 2 ha. Teren wokół ogrodzony murem z ozdobną bramą wjazdową. Niedaleko znajduje się część folwarczna, z domem zarządcy (parterowy budynek z gankiem kolumnowym, nakryty dachem mansardowym), dawną stajnią z około połowy XVIII w. z tzw. muru pruskiego i monumentalny trzykondygnacjowy spichlerz zbudowany w 1894 r. Do rejestru zabytków sztuki wpisany został pałac (nr rej.: 1054/65 z 25.06.1965 r.), oficyna (nr rej.: 1055/65 z 10.06.1965 r.) i park (nr rej.: 58/81 z 13.07.1981 r.).

Ostatnim właścicielem dóbr woskowickich był Konrad Julius von Loesch, który zmarł w 1940 r. Będzie o nim mowa poniżej. Po 1945 r. majątek Loeschów został znacjonalizowany.

Z współczesnych ciekawostek warto wiedzieć, że 1960 r. w że w woskowickim pałacu mieści się od 1960 r. Ośrodek Leczenia Odwykowego. W 1998 r. miejscowy ośrodek przekształcono w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Zabytkowy budynek wyremontowany w ostatnich latach do dziś spełnia tę funkcję, w związku z czym można go obejrzeć tylko z zewnątrz. Obiekt nie jest przystosowany do zwiedzania. Z Woskowic Małych pochodzi poseł PO szóstej kadencji – Łukasz Tusk.

– Woskowice Małe: http://pl.wikipedia.org/wiki/Woskowice

– Pałac w Woskowicach http://www.palaceslaska.pl/

 

 

 

*
Pałac w Ober-Steophansdorf
źródło ilustracji Zentral und Landesbibliothek Berlin

 

Szczepanów Górny (Ober-Steophansdorf)

 

Wieś położona 5 km na północ od Środy Śląskiej, od 1841 r. do 1945 r. należała do rodziny von Loesch, która kupiła majątek od podupadającego rodu von Schwenitz. Nowi właściciele zajęli się remontem zniszczonego w czasie wojen napoleońskich pałacu oraz rozbudową majątku.

Według Zbigniewa Aleksego, który oparł się na interesujących niemieckich źródłach, von Loeschowie tytuł szlachecki uzyskali w 1863 r. Potwierdzało by to wcześniejszą niewielką ilość wzmianek o tej rodzinie. Mogli pochodzić z bogatego mieszczaństwa, które w wyniku wzbogacenia się mogło starać się o „przeskoczenie” do stanu szlacheckiego, jednak niekoniecznie tak musiało być. Uwzględnić należy tutaj znamienną różnicę w polskiej i niemieckiej heraldyce. Ze względu na przywiązanie polskiej szlachty do zasady równości w obrębie stanu, heraldyka polskiej szlachty właściwej pozbawiona była elementów mogących naruszać tę równość. Dlatego też zgodnie z prawem w Rzeczypospolitej zakazane były zagraniczne tytuły arystokratyczne i ordery. Stąd w Polsce mieszczanin awansując do stanu szlacheckiego stawał się pełnoprawnym szlachcicem, choć często bywał jeszcze traktowany z dystansem przez starych herbowych rodowców. Popularne było powiedzenie, że szlachcic gołota na zagrodzie, czuł się „równy wojewodzie”. Natomiast w Niemczech jak i w całej Europie Zachodniej, można było być szlachcicem, ale bez tytułu szlacheckiego, który był szczeblem w arystokratycznej drabinie: hrabia, margrabia, baron, markiz i książę były stopniem ważności i znaczenia. W XVII czy XVIII wieku jeśli polski szlachcic nosił jeden z tych tytułów, to tylko z nadania zachodnich władców czy papieża. Wyjątkiem były stare rody ruskie i litewskie pochodzące od Giedymina i Ruryka, jak Radziwiłłowie czy Sapiehowie, którym przyzwolono na używanie tradycyjnych tytułów. Po analizie powyższych uwarunkowań fakt, że von Loeschowie nabyli w 1863 r. tytuł szlachecki prowadzi do dwóch wniosków. Pierwszy z nich mówi nam, że przeszli ze stanu mieszczańskiego do szlacheckiego, od razu nabywając tytuł. Drugi wniosek to przypuszczenie, że mogli od dawna należeć do szlachty, a dopiero w połowie XIX wieku swoje szlachectwo poparli odpowiednim tytułem i majątkiem.

Według opisu z 1845. w Ober-Stephansdorf (Szczepanów Górny) wraz z włączoną już do niego wsią Raschdorf (Raszków) i folwarkiem Schweinberg były: 2 młyny wodne, 2 wiatraki, 1 browar i jedna gorzelnia. Czynnych było 12 warsztatów tkających płótno lniane, jedna cegielnia produkująca w 1841 r. 65 000 cegieł i dachówek. Wśród 17 zakładów rzemieślniczych czynny był jeden warsztat kowalski. W tym czasie hodowano 1350 owiec. We wsi było 106 domów zamieszkałych przez 795 mieszkańców.

W centrum Szczepanowa Górnego stoi neogotycki kościół pomocniczy p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wybudował go w latach 1864-1867 dla tutejszej gminy ewangelickiej właściciel Ober Steophansdorf - Konrada von Loesch. W 1877 r. otworzono tutaj cmentarz, powiększany dwukrotnie w 1871 i 1913 r. Po wojnie nekropolia ta była niszczona; w początkach obecnego wieku usunięto z niego nagrobki. Pozostał jedynie krzyż upamiętniający poległych w pierwszej Wojnie Światowej. Na cmentarzu tym pochowany był min. budowniczy kościoła Konrad von Loesch, zmarły w 1886 r. kilka lat temu znajdowała się jeszcze na cmentarzu pęknięta płyta nagrobna z jego grobu.
W 1844 r. w pobliżu wsi otwarto połączenie kolejowe relacji Wrocław – Legnica oraz dworzec kolejowy. Miało to ogromny wpływ na życie mieszkańców i jak się zdaje, na rozkwit majątku von Loeschów, którzy tą drogą mogli łatwo wywozić na sprzedaż płody rolne. W Szczepanowie przyszedł na świat Karl von Loesch, zawzięty wróg Polaków o którym będzie mowa niżej.

– Zbigniew Aleksy, Szczepanów: http://www.srodaslaska.pl/www/50778.xml

– Rościsław Żerelik, Wielka historia w Szczepanowie:

http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35769,4526525.html 

 

  

 

*
*
Pałac w Pogwizdowie przed wojną i dziś...

 

Pogwizdów (Langhelwigsdorf)

 

Wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Paszowice, na Pogórzu Kaczawskim (Pogórzu Złotoryjskim) w Sudetach. W miejscowości tej na dawnym cmentarzu ewangelickim powstałym w 1850 r., znajduje się opuszczona i zaniedbana kaplica – mauzoleum rodziny von Loeschów, wybudowana w 1885 r. autorem projektu kaplicy jest znany niemiecki architekt Johannes Vollmer[1]. Na nadprożu wejścia do kaplicy wykute są słowa: „Per Aspera ad Astra” - łacińskie przez ciernie do gwiazd; przez trudy, cierpienia do sukcesu ;, które są dewizą rodu von Loesch. Pogwizdów von Loeschowie posiadali od 1870 r. Ostatnim dziedzicem był tutaj (Mark) Fredrich von Loesch, posiadający również pobliskie Kwietniki.

Z początkiem XIV w. w Pogwizdowie istniała parafia, wzmiankowana w 1318 r. Zapewne już wówczas znajdowały się tu dobra rycerskie. O ich właścicielach do XVI w. niewiele wiadomo (w XVI w. mogli to być członkowie rodziny von Schindel i von Nimptsch, wnioskując po nagrobkach znajdujących się w tutejszym kościele). Natomiast w 1618 r. dobra te należały do von Czettrizów (Zettritzów), w 1654 r. władał tu Hermana von Czettriza. Później przeszły w ręce von Zedlitz. Następnie zostały sprzedane rodowi Nostitz, których przedstawiciel, Wilhelm Ernst von Nostitz około 1800 r. wzniósł tu pałac na miejscu wypalonego dworu. Majątek często przechodził wówczas z rąk do rąk, gdyż w 1830 r. Pogwizdów jest już w rękach radcy Grelingera z Berlina. Niedługo, w 1845 r., jako właściciel tutejszych dóbr figuruje kupiec Ernst Heinrich Kramska. Z rąk jego zastępcy, Richarda Kramsty, w 1870 r. majątek wszedł posiadanie von Loeschów. W rękach tej rodziny przetrwały do końca II wojny światowej. Do dominium należał, oprócz położonych w centrum wsi dóbr rycerskich, także drugi folwark, tzw. Oberhof. W XIX w. dobra z pałacem i folwarkiem oraz dwoma rozległymi majdanami obejmowały również ogrodnictwo z parkiem i trzema stawami gospodarczymi, z których położony na zachód od pałacu pełnił funkcje stawu ozdobnego. Pomiędzy dwoma majdanami ukształtowanymi w swej formie na przestrzeni XIX w., w pobliżu pałacu, wznosił się dom zarządcy. Z końcem XVIII w. wieś wyposażona była w trzy młyny wodne i wiatrak. Od I połowy XIX w. funkcjonowały również tartak, cegielnia, gorzelnia i browar. Ostatnią budowlą należącą do dominium była olbrzymia stodoła zbudowana w 1912 r. przy drodze do nowego cmentarza. We wsi, która była dobrze zorganizowana, wykształciła się w ciągu XIX w. spora własność gminna (w rękach 50 chłopów). Działalność prowadzili liczni rzemieślnicy: dwóch kowali, dwóch stelmachów, dwóch stolarzy, piekarz, cukiernik, trzech szewców, ogrodnik, trzech młynarzy, dwóch restauratorów (gospody). Część ludności znajdowała zatrudnienie w kamieniołomach w Strzegomiu i Rogoźnicy. W latach 20-tych XX w. pracę podjęła mleczarnia, zaś w latach 30-tych wyposażono Pogwizdów w transformator elektryczny. We wsi mieściła się filia urzędu ziemskiego oraz posterunek żandarmerii.

– Wikipedia / Pogwizdów:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pogwizd%C3%B3w_(wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Bl%C4%85skie)

– Zabytki Dolnego Śląska / Pogwizdów:

http://zabytkidolnegoslaska.com.pl/index.php?

option=com_content&view=article&id=288:pogwizdow&catid=27:paace-i-dwory&Itemid=58

– Gmina Paszowice / Pogwizdów: http://www.paszowice.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=71&Itemid=85

– Projekty kaplicy:

http://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/ 

 

 

Kwietniki (Blumenau)

 

Wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Paszowice, na Pogórzu Kaczawskim (Złotoryjskim) w Sudetach. Tutejszy pałac, pochodzący z 1605 r. musiał popaść w ruinę, ponieważ wzmiankuje się że w latach 1874 – 1877 odbudowywał go ówczesny właściciel majątku, Georg von Loesch. Ostatnim dziedzicem był tutaj (Mark) Fredrich von Loesch, posiadający również pobliski Pogwizdów (Langhelwigsdorf).

Wikipedia / Kwietniki: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kwietniki

Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staff, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002.

 

 

*
  

 

                                                             Pałac w Komarnie

                     źródło http://www.slaskiezamki.pl/typ/palac/komarno-palac

 

 

Komarno (Kammerswaldau)

Wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, w gminie Janowice Wielkie, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich. Leży u podnóży należącego do Korony Gór Polskich[2] najwyższego szczytu Gór Kaczawskich – Skopca (724 m n.p.m.).

Komarno to jedna z najstarszych miejscowości Kotliny Jeleniogórskiej. Prawdopodobnie w miejscu pałacu już w XIII w. istniał zamek, a jego właścicielami była rodzina von Zedlitz. Zamek był czteroskrzydłowy, posiadał wieżę i mały dziedziniec, a całość otaczała fosa. Prowadził do niego most zwodzony, zastąpiony w XVIII w. mostem kamiennym. Dzisiejszą formę budowla uzyskała w XVII w., w epoce baroku. W 1770 r. jako gospodarz figuruje Jan August von Bothmar. Po jego śmierci w 1804 r., kolejnym właścicielem został generał Lindner, a następnie, od 1830 r. pani von Stosch z domu Mostowska. W 1838 roku tajny radca komercjalny Johann Friedrich von Loesch z Wrocławia wraz z żoną Luise zakupili miejscowy majątek. Los im sprzyjał gdyż w tym samym roku przyszedł na świat ich syn, Heinrich Balthazar von Loesch. W 1842 r. Luise Loesch zleciła przebudowę pałacu. Rozebrano zabudowania gospodarcze i przeniesiono je o 200 metrów od pałacu, zasypano fosę i rozebrano most. Dziedziniec wewnętrzny pokryto metalową konstrukcją z lufcikiem w środku. Konstrukcja ta została zastąpiona w 1870 r. piramidalnym dachem szklanym. W 1893 r. rozebrano pozostałości wieży i na jej miejscu powstała przybudówka mieszcząca salę jadalną. Do 1922 r. Komarno należało do Heinricha Balthasara von Loesch, którego syn był ostatnim właścicielem majątku. Zmarł on w 1945 r. w obozie dla uciekinierów. Po II wojnie światowej pałac i zabudowania folwarczne zajmował PGR. W kolejnych latach istniała w pałacu szkoła, dom dziecka, a następnie zainteresowało się nim stowarzyszenie osób niepełnosprawnych, które zamierzało otworzyć ośrodek szkoleniowo – rehabilitacyjny. Czekał on do 1993 roku na obecnych prywatnych właścicieli, którzy wykonali już szereg prac renowacyjnych i kontynuują remont.

W związku z zawirowaniami wojennymi w Komarnie i pobliskiej Nowej Kamienicy przechowywano cenne zbiory archiwalne z Jeleniej Góry. Najprawdopodobniej w 1944 r. zostały w nim zabezpieczone archiwalia z Archiwum Miejskiego i Powiatowego w Jeleniej Górze. W sumie z Archiwum wywieziono do Komarna i Nowej Kamienicy 121 skrzyń, z których 76 zawierało akta Archiwum Miejskiego, a 45 akta Archiwum Powiatowego.

Dolina zamków i ogrodów. Kotlina Jeleniogórska - wspólne dziedzictwo, praca zbiorowa. Jelenia Góra 2001.

– Wikipedia:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Komarno_(wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie)

– Śląskie zamki / Komarno: : http://www.slaskiezamki.pl/typ/palac/komarno-palac

– Natalia Poniatowska-Wasiak, Komarno – historia i opis miejscowości.  

 

 

  

*
*
*
Pałac w Uboczu Kolonii dawniej i dziś

 *
Dwór w Uboczu Kolonii
.

Ubocze Kolonia (Schosdorf Kessel)

 

Pałac z zabudowaniami w pobliżu wsi Rząsiny, gmina Gryfów Śląski, powiat lwówecki, województwo dolnośląskie. W 1873 r. właścicielem majątku i pałacu był Robert Tode, który sprzedał 66 ha lasów niejakiemu Nixdorfowi. Majątek liczył wówczas 511 mórg w tym: 405 mórg gruntów ornych, 54 morgi stanowiły łąki, 51 lasy, 1 stawy. W 1905 r. jako właściciel miejscowego majątku wymieniany jest Ulrich von Loesch, junkier Komory Królewskiej, porucznik rezerwy (kupił tę majętność najprawdopodobniej w 1883 r.). W wymienianym 1905 r. powierzchnia majątku wynosiła 133 ha: 100 ha stanowiła ziemia uprawna, 14 ha łąki, 13 ha las, 1 ha akweny wodne, 5 park, ogrody i dwór. Dochód netto (czysty zysk) z ziemi wynosił 2700 marek. Prowadzono angielską hodowle trzody, bydło mleczne, uprawiano zboża i wytwarzano pasze. Ulrich von Loesch sprzedał lub utracił te dobra, gdyż w 1909 r. jako właściciel majątku wymieniany jest Alfred Heinrich Anton von Koerber (1860-1912).

– Ubocze Kolonia: http://republika.pl/ubocze66/park.html            

 

 

 

*

*

*

Pałac w Jabłonnej, stan obecny

            źródło ilustracji http://www.glogow.pl/okolice/podstrony/leszczynski/jablonna.htm

 

Jabłonna (Gabel)

 

Wieś w Polsce, obecnie województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Rydzyna, dawnej powiat Góra Śląska (Kreis Guhrau), rejencja Wrocław (Regierunks-Bezirk Breslau). W 1900 r. miejscowy majątek o powierzchni 735 ha zakupił Joachim von Loesch, podporucznik rezerwy 12. Turyńgskiego Pułku Huzarów. Najpewniej majątek należał do rodziny do 1945 r.

Jabłonna: http://www.glogow.pl/okolice/podstrony/leszczynski/jablonna.htm Krane Alfred, Hildebrandt Adolf Matthias, Wappen- und Handbuch des in Schlesien (einschliesslich der Oberlausitz) landgesessenen Adels, Görlitz 1901 – 1904, s.70.

 

 

 

Waszkowo

 

Wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Poniec.  W latach 1878 – 1903 wieś należała do Karla von Roedera a później do jego spadkobierców. Ostatnim właścicielem tej miejscowości był w latach 1919-1946 Joachim von Loesch.

Historia ziemi ponieckiej, Waszkowo cz. I [w:] „Nowa Gazeta Gostyńska”, 51/06– Waszkowo:  http://www.miplo.pl/?cn=31&ord=1&dir=1&c=12&cookiesend=1&pr=9&di=331&co=1322&ci=17693  

 

 

 

Karl Christian von Loesch i wystawa berlińska. W służbie Hitlera i niemieckiego szowinizmu…

 

Karl Christian von Loesch urodził się 18 grudnia 1880 r. w Szczepanowie Górnym (Obersteophansdorf). Był niemieckim profesorem uniwersyteckim i antropologiem, wykładał w Friedrich-Wilhelm Uniwersytet w Berlinie Volkstumskunde. Z drugiego małżeństwa z Mary Prince (1894-1991) przyszedł w 1934 r. na świat syn, Heinricha von Loesch. Według biogramu Karla Christiana zamieszczonego w niemieckiej wersji encyklopedii internetowej Wikipedia, pochodził on ze starej niemieckiej rodziny szlacheckiej, osiadłej na Śląsku. Protoplastą rodu miał być niejaki Hans Lesche z Magdeburga, który wszedł w poczet szlachty w 1638 r. Ojciec Karla Christiana, Konrad von Loesch (1829 – 1886) był pruskim kapitanem i sędzią, właścicielem bogatych dóbr w Szczepanowie, Falkenhain[3] und Seedorf.[4] W 1863 r. miał zostać przyjęty w poczet szlachty pruskiej jak głosi biogram Wikipedii, więc był już wcześniej szlachcicem niemieckim.  

Karl Christian von Loesch wziął aktywny udział w organizacji Wystawie Berlińskiej – ekspozycji propagandowej przygotowana w Berlinie w 1933 r. pod hasłem "Wschód krajem przyszłości Niemiec". Wystawa została zainspirowana przez rewizjonistyczną organizację Bund Deutscher Osten (Związek Niemiecki Wschód) i sfinansowana przez władze niemieckich prowincji wschodnich. Trwała przez 60 dni, od 4 grudnia 1933 r. do 4 lutego 1933 r. 1934 r. Honorowy patronat nad ekspozycją objęli prezydent Paul von Hindenburg, premier Prus Hermann Goring, szef SS i policji Heinrich Himmler i przywódca Hitlerjugend Baldur von Scherach. W wystawie wzięły udział osobistości elity politycznej, gospodarczej i kulturalnej ówczesnych Niemiec. Obecni byli wyżsi urzędnicy większości ministerstw Rzeszy i Prus, przedstawiciele władz NSDAP, Hilterjugend, SA, SS. Przybyli również przedstawiciele, rektorzy wyższych uczelni Berlina, a także delegacje studentów z uniwersytetów i placówek naukowo dydaktycznych z całych Niemiec. Obecni byli ponadto reprezentanci miast niemieckich z prowincji wschodnich, organizacji gospodarczych oraz przedstawiciele radio i prasy niemieckiej.

Materiały zgromadzone na wystawie, zostały przygotowane według wskazówek NSDAP, przedstawiały rewizjonistyczne teza o "krzywdach" wyrządzonych narodowi niemieckiemu przez postanowienia Traktatu Wersalskiego. Podkreślano udział Polski w oderwaniu "historycznie niemieckich" ziem od Rzeszy. Do ogromnego przedsięwzięcia jakim była wystawa, zaangażowano specjalistów z dziedziny historii politycznej, geografii, pracowników muzeów i archiwistów oraz historyków sztuki. Pasmo podobnych ekspozycji organizowano w całych Niemczech w latach 1933-1939. Przedstawiały one w stronniczy sposób stosunki polsko-niemieckie, motywowały społeczeństwu pretensje państwa niemieckiego wobec innych krajów na wschodzie i prowadzoną ekspansywną politykę międzynarodową. Wystawa Berlińska składała się z czterech działów: 1. Poświęcony ludziom ziem wschodnich; 2. Obrazujący krajobraz tzw. niemieckiego wschodu; 3. Przedstawiający historyczny rozwój miast i wsi na wschód od Odry; 4. Traktujący o wschodnich rubieżach Niemiec po roku 1919.

Przedmioty zgromadzone na wystawie (głównie fotogramy, mapy, eksponaty archeologiczne i muzealne), były tak dobrane, aby oglądający uzmysłowili sobie "krzywdy" wyrządzone Niemcom po I wojnie światowej. Powstało propagandowe pojęcie tzw. niemieckiego wschodu, który według autorów obejmował oprócz wybranych terenów polskich, także północne tereny Czechosłowacji, Austrię, Siedmiogród na Węgrzech i południowo-wschodni rejon basenu Morza Bałtyckiego. Tereny te określano mianem "pra-niemieckich" (niem. Urdeutsch). Podkreślano równocześnie wyimaginowany zagrożenie tzw. niemieckiego wschodu ze strony Polski. Aby to udowodnić, przedstawiano mapy i plansze, przedstawiające spalone niemieckie wsie i miasta w czasie wojen polsko – krzyżackich. Odpowiednio spreparowane ekspozycje omawiały lata 1709 – 1711, kiedy to Polacy mieli przynieść ze sobą zarazę, w wyniku której zmarło około 40 % ludności Prus Wschodnich.

Najbardziej wymowną częścią ekspozycji przygotował Karl Christian von Loesch. Opracował czwarty dział wystawy berlińskiej, dotyczący wschodnich rubież Niemiec po 1919 r. Według von Loescha Traktat Wersalski  był "haniebnie" narzuconym Niemcom dyktatem, granice na wschodzie powstały niesprawiedliwie, niemiecka mniejszość w Polsce jest poważnie dyskryminowana a Prusy Wschodnie, Pogranicze i Śląsk ogarnia kryzys i upadek gospodarczy z winy polskich zaniedbań i niegospodarności. Karl von Loesch fałszywie dowodził, że Polska zawdzięczała swą niepodległość Niemcom, do czego miał się przyczynić tzw. akt 5 listopada[5]. W zamian za niemiecką „dobroć” Polacy odpłacili się zagarnięciem ziem które do nich nie należały. Zwiedzający wystawę mieli nabierać przekonania, że nie można akceptować "niesprawiedliwych" granic podziału rozdartych ziem niemieckich.

Polski poseł w Berlinie poinformował polskie MSZ o przebiegu i treści berlińskiej wystawy. Perfidii tej sytuacji dodaje fakt, że podczas gdy wycieczki z całych Niemiec zwiedzały wystawę, trwały pertraktacje w sprawie nawiązania dobrosąsiedzkich stosunków polsko-niemieckich. Dość żywo zareagował polska prasa, zamieszczając wiele komentarzy i protestów wobec wystawy. Prasa niemiecka natomiast nawoływała do zwiedzania berlińskiej ekspozycji.

Karl Christian von Loesch brał ponadto czynny udział w opracowywaniu Generalnego Planu Wschodniego[6], zakładającego planową i świadomą  eksterminację Słowian. Głosił, że Polska jest skazana na upadek, co będzie "konsekwencją polskiej historii, zbiorowej mentalności i negatywnego charakteru Polaków, pozbawionych zupełnie zdolności państwowotwórczych". Prof. Rościsław Żerelik określa Karla von Loescha mianem „Polakożercy” co w świetle dostępnych źródeł jest jak najbardziej trafne.

W czasie wojny Karl Christian von Loesch pracował jako radca i tłumacz w Ministerstwie Spraw Zagranicznych III Rzeszy. Kiedy alianckie bomby zaczęły spadać na Berlin, z najwyższych szczebli ministerstwa von Loesch dostał wiosną 1945 r. polecenie, żeby zniszczyć ministerialne dokumenty. Wykonał pośpiesznie rozkaz, ale nie w pełni, gdyż zachował 20 szpul mikrofilmów (9725 stron dokumentów), wykonanych w latach 1943-1944 na polecenie ministra spraw zagranicznych Joachima von Ribbentropa.
Mikrofilmy umieścił w metalowej skrzynce i zakopał w parku przy zamku Schönberg koło Mühlhausen w Turyngii. Był to czas, gdy Alianci poszukiwali cennych znalezisk, nie tylko materialnych, ale też dokumentów z działalności nazistowskiego rządu. Z niewiadomych przyczyn von Loesch o ukrytych materiałach powiadomił Brytyjczyków, a ci poinformowali o tym Amerykanów. Według Bogusława Wołoszańskiego, posiadacz tych dokumentów kierował się chęcią zysku. Skrzynka została 14 maja odkopana, 5 dni później była już w Londynie, gdzie Amerykanie skopiowali dokumenty dla swoich potrzeb. Karl Christian von Loesch, zawzięty wróg Polski i Polaków, w końcowej fazie swej świadomości przyczynił się temu, z czym zapamiętale walczył. Niemiecko – radziecka polityka z okresu 1939-1940 ujrzała światło dzienne. Dla Polaków najważniejsze było ujawnienie dokumentów układu Ribbentrop - Mołotow i kulisów haniebnego podziału Polski.

Karl von Loesch zmarł w zapomnieniu w 1951 r.

– Karl Christian von Loesch: http://de.wikipedia.org/wiki/Karl_Christian_von_Loesch

– Wystawa Berlińska: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wystawa_Berli%C5%84ska

– Rościsław Żerelik, Wielka historia w Szczepanowie:

http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35769,4526525.html

– Wstydliwa sprawa:

http://www.woloszanski.com/uploaded_files/broadcasts/wstydliwa_sprawa.pdf

  

 

Feldmarszałek Erich von Manstein w rodzinie von Loesch…

 

W styczniu 1920 r. młody niemiecki wojskowy, Erich von Manstein, przybył w czasie urlopu noworocznego na Śląsk, gdzie poznał 19 letnią Juttę Sybillę von Loesch. W zaledwie trzy dni od poznania zaproponował jej małżeństwo. Ślub odbył się 10 czerwca 1920 r. W wielu biografiach von Mansteina jego żonę określa się mianem „córki śląskiego ziemianina”. Robert Forczyk pisze o niej, że „Jutta pochodziła z bardzo zamożnej arystokratycznej rodziny ze Śląska, która żyła 2 km od nowej granicy z Polską i która ze względu na Traktat Wersalski straciła wiele ze swych ziem”. Inni historycy, Correlli i Barnett piszą, że Jutta była „córką Artura von Loesch, ziemianina spod Namysłowa na Śląsku. Z powyższych danych możemy wnioskować, że Jutta pochodziła z Woskowic Małych. Utrata przez rodzinę posiadłości w Polsce w wyniku rewizji granic w Traktacie Wersalskim wpłynęła na postawę Mansteina wobec <kwestii wschodniej>”

Jutta Sybilla zmarła w 1966 roku. Z małżeństwa tego przyszło na świat troje dzieci: córka Gisella (ur. w kwietniu 1921 r.) oraz dwóch synów, Gero (ur. 1922) i Rudiger (ur. 1929). Najstarszy Gero, poległ pod Leningradem w październiku 1942 roku.

Erich von Manstein, Stracone zwycięstwa. Wspomnienia 1939–1944, Warszawa 2001.

Robert Forczyk, Erich von Manstein, Osprey Publishing 2010, s. 7.

Johannes Heter, Hitlers Heerfuhrer, 2007, s. 646.

Correlli Barnett, Hitler’s Generale, 1989, s. 223.  

 

 

Erich von Manstein (1887-1973), feldmarszałek III Rzeszy,

mąż Jutty Sybilli von Loesch z Woskowic Małych

( źródło http://pl.wikipedia.org/wiki/Erich_von_Manstein )

 

  

Kampania Wrześniowa 1939 r…

 

Ostatnim oficerem niemieckim zmarłym w wyniku walk Kampanii Wrześniowej 1939 r. był oberleutnant Konrad Julius von Loesch, urodzony 30 grudnia 1899 r. w Lorzendorf, czyli w Woskowicach Małych pod Namysłowem. Ciężko ranny w bitwie pod Bzurą, zmarł 17 marca 1940 r. w szpitalu w Berlinie. Wspomina o nim w swej książce niemiecki feldmarszałek Erich von Manstein, który był szwagrem Konrada Juliusa. W 1955 roku napisał wspomnienia – „Verlorene Siege” (Stracone zwycięstwa).

Jako ciekawostkę warto dodać, że w latach 1942 – 1945 na Dolnym Śląsku była prowadzona akcja ukrywania ruchomych dóbr kultury w celu zabezpieczenia przed działaniami wojennymi. W zamku zmarłego Konrada Juliusa von Loescha ukryto archiwum Urzędu Konserwatorskiego z Berlina.

http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=5&t=4773&start=100#p1360662   


[1] Johannes Vollmer urodził się 30 stycznia 1845 r., zmarł 8 maja 1920 r. w Lubece, słynny niemiecki architekt i nauczyciel akademicki, który był znany przede wszystkim z ewangelicznych kościołów w Niemczech.
[2] Korona Gór Polskich – 28 szczytów, nieomal odpowiadających spisowi najwyższych szczytów wszystkich pasm górskich Polski. Różnica polega na tym, że za najwyższe uznano te szczyty, na które prowadzi znakowany szlak turystyczny, w wyniku czego nie uwzględniono najwyższych szczytów Gór Bialskich i Gór Złotych w Sudetach Wschodnich.
[3] Falkenhain - miejscowość i gmina w Niemczech, położna na terenie kraju związkowego Saksonia w powiecie Lipsk.
[4] Seedorf - miejscowość i gmina w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia w powiecie Rotenburg (Wumme).
[5] Dnia 5 listopada 1916 r. zaborcze, okupacyjne władze niemieckie i austriackie wydały tzw. Akt 5 listopada gwarantujący Polakom powstanie samodzielnego Królestwa Polskiego. Dokument ten nie określał granice przyszłej monarchii, wspominał jedynie o utworzeniu polskiej armii. Akt obliczony była osiągnięcie propagandowych celów, jakimi było znalezienie nowych rekrutów wobec przedłużającej się I wojny światowej i braku osiągnięcia rozstrzygnięcia na frontach.
[6] Generalny Plan Wschodni (Generalplan Ost) – niemiecki, nazistowski plan osiedleńczy i germanizacyjny terytoriów Europy Środkowo – Wschodniej i Wschodniej. Plan ten był wynikiem narodowosocjalistycznych, szowinistycznych, skrajnie nacjonalistycznych teorii potrzeby zdobycia "przestrzeni życiowej" (Lebensraum), należącej się niemieckiej „rasie panów” (Herrenvolk, Herrenrasse), oraz pruskiej a potem hitlerowskiej myśli wyrażonej w powiedzeniu Drang nach Osten (napór na wschód) – niemieckiej ekspansji na ziemie słowiańskie i nadbałtyckie w średniowieczu i czasach nowożytnych.  
* * *
 Mauzoleum rodziny von Loeschów w Pogwizdowie z 1885 r. 
Na nadprożu wejścia  widoczne są wykute słowa:
„Per Aspera ad Astra”.

(zdjęcia z portalu zabytkidolnegoslaska.com.pl)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Projekt mauzoleum von Loeschów autorstwa znanego niemieckiego
architekta Johannesa Vollmera, opracowany w sierpniu 1884 r.
( źródło http://architekturmuseum.ub.tu-berlin.de/ )

 

 

 

 

 

 

 

* * *

 

 

Trasa wzdłuż dóbr należących w przeszłości do rodu von Loesch (418 km).

 

 A - Laski; B - Woskowice Małe; C - Szczepanów Górny; D - Kwietniki;

E - Pogwizdów; F - Komarno; G - Ubocze Kolonia; H - Waszkowo; I - Kępno.

(ze względu na kłopoty z grafiką mapa jest odwrócona)

 

 

 

                                                                                                    

 

 Słupia, 15 - 22 marca 2011